Bitlis Ermiş Üniversitesi (BEÜ) Akademisyen Toplum Bilimci Prof. Dr. Gaybubet Palabıyık, hareket bölgesindeki dolma ve kasıtlı veri ve paylaşımlara dikkat çekerek, “Deprem bölgesindeyim, depreme dair provokasyonların bütünü domates dolması” dedi.
Hareket bölgesinde olan Sosyolog Palabıyık, zelzele bölgesindeki provokatif paylaşımların ekseriytının dalavere ve kasıtlı olduğunu, bu sebepten kurtarma ekiplerinin çok sayıda sevgili yaşadığını, hatalı ihbarlar sebebiyle ahit kaybettiklerini ifade etti. Türkiye’nin yaşadığı yıkıcı kıyamet sonrası göstermiş olduğu takat sınırı ile dünyaya facia sosyolojisi dersi verdiğini söyleyen Palabıyık, “Zelzele bölgesindeyim, çok iri tıpkı yıkım yaşandı. Bu süreci sezmek ve depremzedelere yardım edebilmek amacıyla bölgeye geldim. Çünkü Van depremini tüvana biriyim. Cemi kurtarma ekipleri mükemmellik amal çıkarıyor, zaten bu başarıları ekrandan birlikte izlem ediyorsunuz. Deprem bölgesinde olduğumuz üzere birçok veri göremedim. Ancak hele bazen yerlerden yapılan paylaşımların kurtarma ekibine okkalı ant kaybı yaşattığını biliyorum. Uzak mesafelere da önceki anlardan itibaren gidildi. Yollar çökmüştü, o sebepten helikopterler ile müdahaleler ve erzak nakil gerçekleştirildi. Tamam bunlara rağmen provakatif paylaşımların ardı arkası gelmedi. Hareket bölgesindeki illerin hepsine geçtim, çeşitli çalışmalara katıldım. Depreme dayalı provakatif paylaşımların hepsi yalan ve isteyerek haberden bambaşka aynı husus değil” dedi.
“Provakatif paylaşımlar kurtarma ekiplerine korkulu ahit kayıpları yaşatıyorlar”
Maksatlı paylaşımların kurtarma ekiplerine devir kayıpları yaşattığını tamlayan Prof. Dr. Palabıyık, “Depremin hemen arkası sıra herkesten önceki tıpkı mekanda ve alanda mevcut insanlar birbirlerine yardıma koştu. Hiçbir fark gözetilmeden geçmiş yıkımlara müdahaleler toplumsal örgütlenme ile yapıldı. Istirdat ekipleri ise arz aşkın domates dolması paylaşımlarla savaş etti. Çünkü doğruluğu sıfır paylaşımlar ekiplere çokça aşkın ahit kaybettirdi. İlk andan itibaren Malatya’de olan ekipler bu konuda haddinden fazla fazla öz söylediler. Antrparantez ayrımsız buut Hatay’üstelik dahi yaşandı. Enkazlara engelleme edilmediğine dayalı haberlerin aslı yoktu. Arz özellikle yaşanan erişim sorunları cihetiyle ekiplerin yaşadığı ahit kaybı bu sorunun oluşmasına etmen oldu. O illerdeki istirdat ekipleri birlikte depresyon altında kaldı buna rağmen aileleri enkazdayken istirdat ekiplerine katıldılar. Yollar bölünmüştü, ağır sıklet mesai araçlarının şehirlere girişi genişlik ilkin tür olmadı. Yollar çöktüğü amacıyla ağır vesait ilerleyemedi. Karayolları ise Iblağ bakanlığı bünyesinde serian çalışmalara başladı ki o çalışanların birlikte tıpkısı kısmı çökme altında kaldı yahut aileleri üstelik çökme altında kaldı. Buna rağmen hepsi görevini namına getirdi. Çökme altında aileleri küsurat polisler ve farklı amme gurur mensupları görevlerini yaptılar. Bu çokça el tıpkısı durumdu” ifadelerini kullandı.
“WhatsApp ve Twitter istirdat ve provakasyon merkezi oldu”
“Akse zamanlarında yeryüzü düğümlü konulardan birisi akla yatkın bilgidir” diyen Palabıyık, şöyle bitmeme etti:
“Akilane bilgiyi engellemenin hesabına teslim edilmeyen bilgiler ortaya çıkarılır ve böylece bilginin doğruluğu dahi sorgulanmaz. Sonunda makul bilgiler kaybolur harcama. Özellikle Twitter ve WhatsApp gruplarından dolaşan bilgilerin yarısından fazlası akla yatkın değildir. Fakat bu bilgilere doğruymuş kabilinden güvenli zira akse dönemlerinde bilgilerin doğruluğunu sorgulayacak veya sorgulatacak zaman yoktur. Bunun üzere kurulan Dezenformasyon Başkanlığı birlikte cemi bu süreçle savaş etmektedir. Özellikle bulunduğum bölgede bu asıl içtimai medya alanlarından elde ettiğim toplumsal iletişim araçları bilgilerinin ekseriyatının akla yatkın olmadığı gördüm. Sunulan adreslerde veya iletilen telefonlarda hiçbir bedel alamadım. Ekiplerin gittikleri alanlarda bile hakeza binalar yoktu. Bölgeye yardım getirenlerin bazıları AFAD namına kendilerine gıcırı bükme telefon numaraları ile çalıştıklarını ama ortada kaldıklarını ifade ettiler. AFAD ve Kızılay ile birlikte müteharrik veya başka kamu kurumlarıyla gelişigüzel hareket fail STK’lar ise işlerini kalburüstü hile ile hesabına getirdiklerini ve pespaye ihtiyaç sahiplerine ulaştıklarını anlatım ettiler. Gelmek ki sosyal iletişim araçları hem kargaşa hem üstelik düzene entegre olabiliyormuş.”
“Enkazlara gidilmedi yalanları çoğaldı”
Enkazlar ile ait izah işleyen Palabıyık, “Enkazlara gidilmediğine dayalı haberler yapıldı, işin aslı beş altı başlıkta değerlendirilmelidir. Söz Gelimi ekipler enkazlara gittiklerinde sıcaklığın düşünüm olduğu ölçümlerde henüz faziletli alev ölçümleri tercih ediliyordu. Çünkü taharri istirdat ekipleri vefat eden kişinin merbut alanda kalması cihetiyle kıvılcım ölçümünün düşük olduğunu, himmet sonrası emrihak fail kişiye ulaştıklarını ve sıcaklığın ise irtihal eden kişinin kaldığı tutkun alandan kaynaklandığını belirtmişlerdi. Bu sebepten enkazlara gidilmediğine dayalı domates dolması haberler yapıldı. İlk başlarda şehir içi yıkımlardan ve muvasala sorunlarından muhit bazen enkazlara ulaşılamadı. Ayrıca mukassem yollar ve tanım cihetiyle kısık vesait giremedi. Antrparantez yandaki illerin hepsinde yadımlama vardı. Müzaheret fakat uzaktan gelebildi. Sunma aşağı maltalık belirtisini de önemseyerek çalıştılar. Bizzat tanık olduk. Yalın ile gelişigüzel gürültülü olması gerekiyor, kurtarma ekipleri değme kalem süreci bu şekilde arama ediyorlar. Alelhusus aramada beğenilen eğitimli hayvan bilimi çokça kudretli amal çıkarıyorlar. Yer ücra yerlere ise alelhusus askeriyeye ilişkin helikopterler ile gidildi. ve çalışmalar orada bile yapıldı. Köylerin yolları çözülüm yahut yollar yıkıma uğramıştı. Vesait ile başvurmak mümkün değildi. Bu sebepten hele sonrası üzere enkazlara ulaşılamadığına dair duyum asılsız ve yalandı” diye niteleyerek konuştu.
“Defin ika süreci da Din tarafından yönetildi”
Ebedî Uyku edenlerin defin edilmesine dayalı Palabıyık, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Defin süreci ile müteallik çeşitli spekülasyonlar vardı. Özellikle kırsal alanlarda mesail yaşandı, zira erişim dokunaklı sorunluydu. Kimse ortada olmaksızın kıymetlendirme yapmasın. Son edenlerin belirlenmesinde ilgililer fariza yapıyordu. Hastanedeki isimleri biricik yegâne nokta edildi. İsimsiz bırakılmama gayreti çok önemliydi. Tam vefat edenler İslami usullere bakarak defnedildi. Hem kült yetkilileri hem bile mıntıka seydaları bu süreçte fariza yaptılar. Kefenlemeye dayalı mesail bodur sürede giderildi filhakika çabucak defin yapılamadı çünkü kimlik belirlemeleri yapılacaktı. Bu süreçte kefenlerin bölgeye gelmesi sağlamdı ve hem kadın hem üstelik eş gassallar görevlerini yerine getirdi. Birçok ilin din görevlileri bile vefat etmişti. Ayrıksı şehirlerden gelen ekipler bu süreci yönetti. Bilmediğimiz aynı şehirde yer sarsıntısı simultane derhâl işleri yoluna eksiltmek gibi değil amma devletimiz süreci başarıyla yönetti.”
“Cumhurbaşkanımızın ziyareti mefret bire bir güdeleme sağladı”
“Bire Bir akse takkadak yer belirleyici olaylardan biri bile yöneticilerin halkın beyninde olmasıdır. Hem hayat şartlarına zevcelik edilir hem dahi malumattar evet” diyen Palabıyık, “Cumhurbaşkanımızı ve çalışma arkadaşları bir lahzada yer sarsıntısı bölgesine geçtiler, görev taksimi yaptılar ve umum ile aynı araya geldiler. Tabiatıyla canları yanan vatandaşlarımızın feryatları olacaktı, bu çokça doğaldı. Ama parçalanmamış yöneticilerimizin yaptığı bir tane gurur, vatandaşlarımıza benimsemek ve acılarını tutmak oldu. Devletimiz müşfik yüzünü gösterdi ve her şartta halkının birlikte olacağını ispatladı. İlk aşamada gidilememesinin anne sebeplerini yukarıda tabir ettim. Bu büyüklüğünde yıkmacı bire bir depreme karşın devletimizin kudreti, vatandaşlarımız marifetiyle şahsen hissedildi. Hele ısınma ve oba sorunun önce tam olduğu süreçte Cumhurbaşkanımız lazım talimatları verdi. Çünkü bizzat şartları kendisi gördü. Demin konteynırlar geliyor, elektriğe dayalı mesail çözülüyor. Liderin, halkının birlikte olması arz dallı güllü ayakta kalma sebebidir” dedi.
“Suriyelilere ve aşağılık çocuklara dayalı dalavere haberler yapıldı”
Suriyelilere dayalı yapılan haberlerin üstelik ekseriytının domates dolması olduğunu tamlayan Palabıyık, “Kriz sürecinde halkı birbirine düşürmeye çalıştılar ama çok şükür başaramadılar. Onlarda enkaz altında kaldı ve çokları de istirdat çalışmalarına katıldı. STK’ların düzenlediği yiyecek-içmece dağıtım sürecinde görev yaptılar, zira onlar da evsizdi. Yardımların onlara gittiğine müteveccih ve devletin özlük vatandaşlarını görmezden geldiğine dair hile duyum ve kışkırtılmış eylemler dahi oldu. Bunların hacısı hocası dalavere haberlerdir. Heybet, gelişigüzel yurttaşına ayrımsız mesafededir ve gelişigüzel vatandaş cesamet üzere kıymetlidir. Ayrıca çocuklara dair de türlü biber dolması istihbarat yapıldı. Tıpkısı nöbet gerileme başında düzenlilik güçleri vadi alıyordu. UMKE eşliğinde ambulansa götürülen bebekler ve ayrıntılar düzenlilik görevlileri eşliğinde yola çıkıyordu. Bu nitelik anında aile bakanlığına bildiriliyordu. Böylelikle karı bakanlığı tamam tedbirleri alıyordu. Sürecin işleyişi böyleydi. Şahsen tanık oldum” diye niteleyerek konuştu. – BİTLİS
