Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinde Aizanoi Antik Kenti’ndeki arkeolojik kazılarda Roma İmparatorluğu’nun Hristiyanlığı kabul etmesinden sonradan kırılarak çaya atıldığı hesap edilen payen inancına ait heykellerin parçaları bulundu.
UNESCO Dünya Miras Arızi Listesi’ne 2012 yılında karışma edilen, Anadolu’daki sunma dolgunca mahfuz Zeus Tapınağı’na ev sahipliği fail antika kentteki kazılar, Cumhurbaşkanlığı kararı ve Valiliğin destekleriyle Kütahya Dumlupınar Üniversitesi (DPÜ) tarafından sürdürülüyor.
Penkalas Çayı’nda (Âdem Çay) DPÜ Vukuf Edebiyat Fakültesi Kazı Bilimi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Gökhan Ateşin başkanlığında ölçülü kazıda, mitolojide aşk ve güzellik tanrıçası “Afrodit”, bade tanrısı “Dionysos”, nısıf herif nısıf allah Herkül tasvirlerinin bile bulunduğu onlarca mermer parçasına ulaşıldı.
Coşkun, AA muhabirine, bu yıl antik dönemde yapılmış lüks duvarları ile çayda enkazı günümüze büyüklüğünde vasıl üçüncü antika köprüye ait mimari kalıntıları ortaya çıkarmaya çalıştıklarını söyledi.
Penkalas’taki kazıda irili ufaklı kısaca 70 yontu parçası bulduklarını belirten Ateşli, “Bu mermer parçalar imdi köprünün enkazının olduğu yerde karşımıza çıkıyor. Penkalas Çayı yatağının genelinde bu minval güç miktarda statü parçasıyla karşılaşmıyoruz. Ara Sıra değişik alanlardan üstelik buluyoruz fakat su köprü enkazının olduğu yerde.” dedi.
Prof. Dr. Ateşli, Aizanoi halkının, Romalıların Hristiyanlığı akseptans etmelerinin peşi sıra haddinden fazla tanrılı inanca ilgilendiren heykelleri kırıp çaya attığını değerlendirdiklerini dile getirdi.
Parçalanmış heykellerin kısaca 1700 almanak olduğu bilgisini veren Coşkun, şöyle konuştu:
“Bugüne büyüklüğünde elde ettiğimiz verilerden hareketle, bunların köprü yıkılmadan evvel köprüden ve kenardaki begayet himaye duvarlarından yani rıhtım duvarlarından buraya şuurlu olarak atılan olabileceğini düşünüyoruz. Bunu de Roma İmparatorluğu döneminde Hristiyanlığın kabul edilmesinden sonraları çarkıt çokça tanrılı (payen) dine ilgili heykellerin parçalanıp tıpkısı ritüel, belki bile tıpkısı curcuna şeklinde öz yatağına atıldıklarını değerlendirebiliriz. Bakir kabul edilen tek tanrılı dinin gereği çok tanrılı dine ilgilendiren cenabıhak, mabude heykellerinin kırılıp öz yatağına atıldığını düşünebiliriz.”
Aizanoi Antika Kenti
Kütahya iklim merkezine 57 kilometre uzaklıkta düzlük düz ve Frigya’ya merbut Aizanitislerin ana yerleşim merkezlerinden biri kabul edilen Aizanoi şehir alanının, milattan önce 3000’li yıllardan itibaren kullanıldığı tahmin ediliyor.
Milattan ilk 133’te Roma egemenliğine giren, piskoposhane merkezi de olan kentin er Bizans döneminde önemini yitirdiği belirtiliyor. 13’üncü yüzyılda Çavdar Tatarlarının üssü olan, sonra Çavdarhisar ismini alan şehir, Avrupalı gezginlerce 1824 yılında keşfedildi.
Alman Arkeoloji Enstitüsünce 1970-2011 yıllarında yapılan kazılarda Anadolu’nun sunma mebzul mahfuz Zeus tapınağı, seyir, stadyum, iki hamam, dünyanın evvel borsa yapısı, sütunlu cadde, Kocaçay üzerinde 5 güreşçi köprüsü, “Meter Steunene” mübarek alanı, nekropoller, demet ve su yolları çevrim ışığına çıkarıldı. Tapınağın çevresinde milattan ilk 3000’li yıllara ilişik yerleşme tabakaları bulundu.
Antika kentte 1970’ten itibaren 41 yıl yaz aylarında çalışma örümcek Alman Arkeoloji Enstitüsünün lisansı Hükûmet kararıyla 2011’de bozma edilerek hafriyat görevi Türk arkeologlara verildi.
