Yeşilçam’da aşk ve fars filmlerinin unutulmaz yönetmeni: Ertem Eğilmez

Sinemaya 1960’lı yıllarda başlayan çekimci, direktör ve senarist Ertem Eğilmez’mağara vefatının üzerinden 33 sene geçti.

Yaptığı filmlerle Türk toplumunun sosyokültürel ve hesaplı değişimine mum tutan Eğilmez, Türk sinemasının klasiklerinden “Hababam Sınıfı”, “Benzen Kardeşler” ve “Canım Kardeşim”in dahi aralarında bulunduğu çokça sayıda eseri ardında bırakıt bıraktı.

Ertem Eğilmez, hekim olan babasının görevi dolayısıyla bulundukları Trabzon’de 18 Şubat 1929’birlikte dünyaya geldi.

İlk ve ılımlı öğrenimini Konya’dahi mütemmim Eğilmez, 1944’te İstanbul’a gelerek tababet fakültesine başladı. Benzeri süre sonradan doktorculuk mesleğinin namına bakarak olmadığını fark fail mahir senarist, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne pusat oldu.

Eğilmez, Kadıköy’birlikte “Adalet Bakkaliyesi” isimli benzeri bakkal açtı, güdük müddet sonraları batkı etti. 1953’te askere revan becerikli ölümlü, yurtsal görevinin ardından benzeri süre henüz ticaretle uğraştı.

Daha sonraları Arif Bolat kitabevinde çalışan Eğilmez, Yoldaş Erduran ile 1954’te Çağlar Katalog’ni kurdu, tıpkısı yıl Erduran ve Haldun Yeğin ile o çevrim 30 bin nüsha satışa ulaşan “Tef” ünlü gülmece dergisini çıkardı. Eğilmez’in Çağlar Yayınevi bünyesinde çıkardığı cep kitapları da kari aracılığıyla çetin bağlam gördü.

Sinemaya 1961’da başladı

Sinemaya 1961’bile “Ağabey” adlı şirketi kurarak aşama atan Eğilmez, tıpkısı sene başrolünü Münir Özkul’un oynadığı “Bitirim Gazeteci” filmiyle yapımcılığa başladı. Ancak film benzeri sükse yakalayamadı.

Usta sinemacı, Halit Refiğ ve Atıf Yılmaz’ın yönettiği üç filmin henüz yapımcılığını üstlendi. Bu filmlerin senaristliğini üstlenen Bağlı Şendil ile sonraki yıllarda Arzu Film bünyesinde başarılı işlere imza attı.

Ertem Eğilmez, 1964’te Nahit Ataman ile “Ikbal Film”i kurdu. Tıpkı sene Fatma Girik, Öztürk Serengil ve Vahi Öz’ün cila aldığı “Fatoş’un Fendi Tayfur’u Yendi” filmiyle direktörlük serüvenine başladı.

Birçok komedi filminde yönetmen koltuğuna oturan Eğilmez, 1965’te “Senede Aynı Aktarılma”, 1968’bile “Nilgün” ve “İngiliz Kemal”, 1970’te ise “Beribenzer Hanımefendi” adlı romanları sinemaya uyarladı.

Geniş peyrev kitlesinin beğenisini kazanan, Türkan Şoray, Selda Alkor, Fatma Girik ve Hülya Koçyiğit kabilinden film yıldızı oyuncuların yer aldığı pop amor filmlerini yöneten Eğilmez, 1966’dahi çektiği “Benzeri Millet Uyanıyor” filmiyle, “1967 Antalya Değerli Portakal Film Festivali”nde “Genişlik İyi Tarihî Film” ödülüne ayar görüldü.

Direktör ve senarist Eğilmez, genellikle Münir Özkul, Adile Naşit, Kemal Sunal, İlyas Salman, Halit Akçatepe, Anlaklı Alasya, Zorlu Akpınar, Şener Rahat ve Ayşen Gruda’dan oluşan bire bir aktör kadrosuna filmlerinde saha verdi.

“Ikbal Film güldürüleri” yerine mezkûr filmlerde zaman zaman içtimai eleştiriyi kullanarak dikkati çekici Eğilmez, 1973’te imza attığı “Canım Kardeşim” filmiyle Türk sinemasında yapmacıklıktan uzak filmcilik anlayışını, çöz yakıcı benzeri öyküyle beyaz perdeye aktardı.

Meslek hayatı boyunca 44 film yönetti, 5 senaryo kaleme aldı

Eğilmez, 1975’te Rıfat Ilgaz’ın kaleme aldığı “Hababam Sınıfı” romanını sinemaya uyarladı. “Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı” filminin gördüğü şişman ilginin arkası sıra, 1976’bile “Hababam Sınıfı Uyanıyor”, 1977’birlikte “Hababam Sınıfı Tatilde”, 1981’üstelik ise “Hababam Sınıfı Güle Güle” filmiyle “Hababam Sınıfı” adlı müzikal seyir oyununu izleyiciye sundu.

Direktör yerine Türk sinemasındaki değişimleri takip eden, bu değişimlere bakarak sonsuz kendini yenileyen Eğilmez, 1980-1981 sezonunda “Hunriz Nigar” adlı müzikli oyunu sahneledi.

Başarılı direktör tıpkısı süre ırak kaldığı sinemaya, 1984’te “Sıkılgan” filmiyle ansız döndü. “Utangaç” ve “Banker Bilo” filmlerinde, Türkiye’nin esas sorunlarını öz eğlendirme anlayışıyla ele kayran becerikli âdem, 1988’üstelik yönettiği “Girişik Bezeme” filmiyle de gişede büyük tıpkı başarı elde etti.

Ertem Eğilmez, Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde 1967’birlikte “En İyi Tarihi Film Ödülü”, 1970’te “Yeryüzü İyi Yönetmen Ödülü”, 1972’dahi ise “Sunu İyi 2. Film Ödülü”cavlak kazandı.

Yaşamı boyunca 44 film yöneten, 5 senaryo kaleme alan ve 97 filmin yapımcılığını üstlenen Eğilmez, 21 Ilkgüz 1989’dahi İstanbul’birlikte 60 yaşındayken memat etti.

Ertem Eğilmez’in yönettiği filmlerden bazıları şöyle:

“Aynı Ulus Uyanıyor” (1966), “Nemli Gözler” (1967), “İngiliz Eksiksizlik” (1968), “Sevemez Kimesne Seni” (1968), “Hoşur Hanımefendi” (1970), “Kalbimin Efendisi” (1970), “Senede Benzeri Bölüm” (1971), “Son Hıçkırık” (1971), “Beyoğlu Güzeli” (1971), “Sev Kardeşim” (1972), “Tatlı Dillim” (1972), “Oh Olsun” (1973), Kaltaban Yarim (1973), “Köyden İndim Şehire” (1974), “Salak Milyoner” (1974), “Semavi Boncuk” (1974), “Süt Kardeşler” (1976), “Şabanoğlu Şaban” (1977), “Gülen Gözler” (1977), “Erkek Güzeli Yavaş Bilo” (1979), “Banker Bilo” (1980), “Utangaç” (1984), “Intihal Oldum” (1985), “Arabesk” (1988)

Yazdığı Senaryolar:

“Ölmeyen Aşk” (1966), “Abes Çerçeve” (1969), “Mavi Boncuk” (1974), “Salako” (1974), “Milyarder” (1986)

Direktör Güç Turgul, 2019’de verdiği bir röportajda Ertem Eğilmez’in sinemasına dair şu değerlendirmede bulunmuştu:

“Ertem abi güç okumuş benzeri adamdı. İktisat fakültesini bitirmiş, canavar kabilinden tıpkı koca. Ama o dahi suyun dışına çıkamıyor. Benzeri el çıkmaya kalktı ‘Canım Kardeşim’ filmi ile ve o film onu neredeyse batırıyordu. Demin bu sistem içerisinde böyle sorumlulukları düz bire bir insana, ‘Abi dur, şöyle sinema yapalım.’ diyemezsiniz. İşte bu hengame içerisinde, namına göre böyle tıpkı mantıkla çalışan sinemanın içerisinde, kendi değerli filmlerini yapmanın yolunun oyuncudan değil, star sistemi içerisinde değil, senaryodan geldiğini bulan insandır Ertem Eğilmez. O ahit bol senaryo nedir? Seyircinin beğenisini ve ilgisini kazanacak ama yaptığımız zaman bizleri de mutlu edecek işlemler olmalıydı. Çünkü kendisi bile öyle, haddinden fazla fert bire bir insandı. Arada Bir anlattığı şeyleri o kadar duygulu anlatırdı ki onunla alay malay ağlardınız. İşte bu dönemle alay malay, yani senaryoyu çıktı kutsal ayrımsız kitaba dönüştürme döneminde, bunu çevresindeki insanlara azami derecede anlatıp, buna katılan kişilerin ayrımsız araya geldiği grubun adını hangi koyarsınız kucak bundan sonra.”

Share: