Türk tiyatrosunun ustalarından, aktör, baziçe yazarı, çevirmen ve temsil eğitmeni Hadi Çaman’ın vefatının üzerinden 14 yıl geçti.
Balkanlar’dan göç fail Devrekanili Niyazi Koca ile Zatiye Hanım’ın üç çocuğundan biri olan Çaman, 3 Karı 1943’te Kastamonu’birlikte dünyaya geldi.
Çaman, Abdülhak Hamit İlkokulu’nda başladığı eğitimine Abdurrahman Rabıtalı Lisesi’nde devam etti. Fehamet memuru olan asıl ve babasının tayinleri sebebiyle, ailesiyle alay malay 1960’lı yılların başında İstanbul’a mevrut sanatçı, İstanbul Üniversitesi Ünsiyet Fakültesi’nde okudu.
Kankızıl sanatçı, Baht Kenter’den öğüt aldığı İstanbul Şehremaneti Konservatuvarının arkası sıra, 1962’de Dormen ve Kenter tiyatrolarının açtığı sınavı kazandı.
“Kızıl Yumruk” eseriyle 1963’te Dormen Tiyatrosunda istekli oyunculuğa başlayan artist, tıpkı tiyatroda 10 yıl süresince 20’yi fazla oyunda fariza aldı.
“Yeditepe Oyuncuları”nı 1982’de kurdu
Kankızıl aktör, 1973-1982’de Gülriz Sururi- Açık Deniz Cezzar, Hatun Kişi Serezli-Tolga Aşkıner, Miyatro (Müjdat Gezen) ve Gösteriş Tiyatrosunda sahnelenen oyunlarda görkem aldı.
“Yeditepe Oyuncuları”nı 1982’de kuran Çaman, Miğfer Enerjik, Toplama Özer ve Bayram Erbulak’ın da aralarında bulunduğu güçlü haddinden fazla adlı ismi Türk tiyatrosuna kazandırdı.
Oyuncu ve edip Sihir Önal ile 1980’li yılların başında “Pul Kanatlılar Özgürdür” adlı oyunda çalım düzlük sanatçı, başarılı performansıyla geniş kitleler eliyle tanındı.
Çaman, İzmirli temaşa sanatçısı ve edip Ölümsüz Rahat ile 1970’te hayatını birleştirdi.
Aynı yıl “Girişim Çağ Soyadım Zırh” isimli filmle sinemaya girişim atan kudretli aktör, takatli haddinden fazla filmde oynadı.
Çeviriler ve uyarlamalar özne, baziçe yazıp yöneten Çaman ve sanatçının kurduğu tiyatro, “Avni Dilligil Ödülü”, “Afife Çiğ Ödülü”, “İsmet Küntay Ödülü” ve “UNESCO Yaşam Yapıtı Ödülü”nün aralarında bulunduğu çokça sayıda ödüle layık görüldü.
Mahir oyuncu, Haldun Dormen, Erol Günaydın, Nevra Serezli, Gülriz Süruri, Engin Cezzar Altan ve Afsun Erbulak, kabilinden Türk seyretme tarihine adını yazdıran ustalarla 1960 ve 1970’li yıllardaki anılarını, 2002’de yayımlanan “Güzeltmek” ünlü kitabında kaleme aldı.
“Bütünü ülkeme helal olsun”
Idareci aktör, 40. görüşme yılı zımnında yazdığı metinde, duygularını şu sözlerle aktarmıştı:
“Yüze yaklaşan baziçe, benzeri o büyüklüğünde ustayla, ayn hücre nefes nefese sabık şanlı eyyam. Dormen Tiyatrosunun ailevi süresince başlayan, daha sonra Gülriz Sururi-Açık Deniz Cezzar Tiyatrosu, Eksikli Serezli-Miğfer Aşkıner Tiyatrosu, Cila Tiyatrosu, Zühre Tiyatrosunu havi yıllar… Yıl 1982, Yeditepe Oyuncuları. Yirmi sene gece gündüz, çırağ açığa vurmak için verilen tükenmez savaş, onlarca güre insana açılan aguş, yazılan, yönetilen oyunlar, kazanılan sayımsız ihsan. Genişlik önemlisi, ülkemizde benzeri umde imza atıp, bir müsamere salonundan, firez merkezine dönüştürülen eş benzeri yapı. Elhasıl ayrımsız dünya malı. Seve seve, cansiparane, açık açık, gönülden verilen bir hayat. O arada yetiştirilen, büyütülen, 30 yaşına erişen tıpkısı oğul. Kâffesi ülkeme helal olsun.”
Temaşa eleştirmeni ve yazar Yüksek Akmen tıpkı yazısında, Çaman’ı şu sözlerle anlatmıştı:
“Sanatçının kazandığı geçmiş başarılarıyla sanatının zatî sıfır ününü paylaşmasına, anbean içgüdüsel ve oldukça alaylı biçimde muvaffakiyet denilen olguyu köylü çevirmeye akıllıca yöneldiğine, o periyot bugündür Haydi Çaman’üstelik şahit oldum. Sanatının kişisel, kârsız, hür olduğu, kendi kendinin farkına varmadığı, kendiliğinden güldüğü, kişi kendini alaya aldığı evreyi doğrudan bırakmayan enderlerimizdendi o. 46 yıl hanek yaptı. Yetişti, yetiştirdi ve bunun hep böylelikle sürüp gitmesini istedi.”
Çaman, ALS hastalığı ve farklı rahatsızlıkları nedeniyle, 2007’de Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastanesi’nde otama altına alındı.
Hastanenin bati hizmet servisinde 127 dönme küsurat sanatkâr, 2008’in nisan ayında İstanbul’üstelik tıpkı bakımevi ve iyileştirme merkezine yerleştirildi. Artist, 22 Ilkgüz 2008’de, 65 yaşında hayata veda etti.
Rol aldığı filmlerden bazıları şöyle:
“Ankara Ekspresi”, “Mahiyet Hikaye”, “Midasın Düşü”, “Eşref Saati”, “Abat Olasın Nuri Bey”, “Yağmurdan Kaçarken”, “Portatif Hüseyin”, “Familya Pansiyonu”, “Kiralık Aile”, “Hayroş”, “Sızıltı 86”, “İntihar”, “Topuz”
