Sıcaklıkların arttığı ve yağışların azaldığı Doğu Anadolu’da yağışsızlık tehlikesi

Şarki Küçük Asya Bölgesi’nde esbak yıllara göre yağışların azalması susuzluk riskini artıyor.

Hava Bilgisi Umumi Müdürlüğünce hazırlanan 2022 son teşrin, aralık ve 2023 familya aylarını kapsayan 3 maaş yağışsızlık haritasında Şarki Rum Bölgesi “alışılmamış yağışsız” ve “haddinden fazla biberli yağışsız” adına tanımlandı.

Balkı İbrahim Çeçen Üniversitesi Marifet Gökçe Yazın Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Kayaç, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, acun genelinde global ısınmanın etkileri sonucu sıcaklıklarda artım, yağışlarda birlikte eksilme olduğunu söyledi.

Türkiye’nin Akdeniz abuhava kuşağı içerisinde bulunduğunu ve global ısınmayla bu arada kuraklık tehlikesi olduğunu anlatım eden Kaya, şunları kaydetti:

“Etkilerini adım adım hissetmeye başlıyoruz. Lüzumlu mevki genelinde ister Şark Küçük Asya Bölgesi genelinde sonuç dönemlerde yağışların azalmasına koşut adına barajlarda su seviyesinin yavaş yavaş azaldığını görüyoruz. Su seviyesinin azalması çetin bire bir kızdırma kendisine karşımızda durmaktadır. Barajlarda su seviyesinin azalması içmece ve kullanma suyu ve tarım açısından bunaltıcı tehlikeler öngörmektedir.”

Kaya, “Şarki Küçük Asya Bölgesi, Türkiye geneli ve ilimizde birlikte yağışların ağır bir şekilde azaldığını görüyoruz. 1960-2012 yılı verilerine göre averaj yıllık yağmur miktarı Balkı’birlikte 521,5 milimetre, 2018-2022 verilerine bakarak 465,8 milimetre. Yıllık yağmur ortalamasında 55 milimetre azalmanın olduğu görülüyor.” diye niteleyerek konuştu.

Ağrı’dahi kar yağışlı bölüm sayısı azaldı

Gün Doğusu Küçük Asya Bölgesi’nde berri iklimin çalışkan olduğunu ve bunun yer çok Veca’dahi kendini gösterdiğini belirten Kayaç, yağışların bundan sonra kışın kar şeklinde düştüğüne işaret etti.

Kayaç, Hava Bilgisi Umumi Müdürlüğü verilerine bakarak Ağrı’bile 1960-2012 yılları arasında kar yağışlı dönem sayısının sayı farkı 49,6 olduğuna dikkati çekerek, “Ancak serencam 5 yıllık 2018-2022 sayı farkı verilerine baktığımız zaman burada bunun 29 güne düştüğünü görüyoruz. Bu oldukça çokça ağır tıpkısı yıldırma. Yağışın genişlik önemlisi kar yağışlarıdır. Yağmur şeklinde yağan yağışlar genellikle değme akışa maruf ve zemini bodur bire bir müddet neme müstağni ayla getirir ancak kar yağışları adeta bir emsal kadar yüzeyi kaplar ve elan sonradan adım adım eriyerek hem dayanak toprağını hem üstelik düzlük şeş sularını beslemede çokça önemlidir.” diyerek konuştu.

Şarki Anadolu Bölgesi’nde 52 almanak averaj aile kocaoğlan kar yağışı dönme sayısının 10 dönme civarında olduğunu belirten Kaya, bu sene karı ayında fazla kar yağmadığını söyledi. Bölgede bu yıl karı ayına göre şubatta az buçuk çok kar yağdığını dile getiren Kaya, “Balkı’dahi kar var ama Iğdır’bile ve Erzurum’a akilane tedricen bir nice tarafta us bir anda kalktığını görüyoruz. Bu yıl mart ayının ortalarındayız elan bir kar yağışı olmadığı kabilinden yağmur şeklindeki yağışların saha saha başladığını görebiliyoruz. Kuraklık tehlikesi, barajların akarsu seviyesinin tenakus tehlikesi, içme ve kullanma suyunun eksilme tehlikesi, bölgemiz üzere dahi tamam Türkiye’üstelik olduğu üzere muhteşem tıpkısı sorundur.” değerlendirmesinde bulundu.

“Suyun kıymetini bilmemiz geçişsiz”

Faruk Kayaç, sıcaklığın artması, yağışların dahi azalmasının menfi sonuçlarını anımsatarak, şunları kaydetti:

“Önümüzdeki süreçte yağmur miktarının artması Türkiye’deki bu kuraklık tehlikesinin yer organ indirgenmesini sağlar. Sonuç 5 yıl itibarıyla lüzumlu ülke genelinde gerekse bölgemiz genelinde yağış miktarının azaldığı, sıcaklıkların arttığı ve bunun sonucunda da susuzluk riskinin dolaşma geçtikçe kendini elan aşkın hissettirdiğini söyleyebiliriz. Bunun neticesinde üstelik sunma çok etkilenecek alanlardan tıpkısı tanesi tarımdır. Veriler, kuraklığın çetin benzeri sav namına karşımızda durduğunu göstermektedir. Hazırlık kendisine suyu çok dikkatli kullanmamız geçişsiz, sulamayı haddinden fazla dikkatli yapmamız lazım. Azamet ve toplum yerine halk ele verip suyun kıymetini bilmemiz geçişsiz ve ona göre kullanmamız gerekir.”

Share: