Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Kozlu Müessesesi maden ocağında 7 Karı 2013’te metan gazı püskürmesi sonucu 8 kişinin yaşamını yitirdiği, 8 kişinin gazdan etkilendiği gelişim kazasıyla ait haklarında elan önce soruşturma izni verilmeyen 6 sanığın Kanunuesasi Mahkemesi kararıyla yargılanmasına başlandı.

3. Ciddi Ukubet Mahkemesindeki duruşmada, sanıklardan tekaüt sakat TTK Umumi Müdürü R.D. madende hayatını kaybeden işçilerin yakınlarıyla yan avukatları amade bulundu. Olayın yaşandığı dolaşma TTK Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı olan B.İ. ile çalım yöneticileri Ç.O, M.Y, M.A, M.Ş. ise duruşmaya katılmadı.

Bir sanık avukatının, müvekkilinin saygınlığı ve onurunun korunması için yayın yasağı talebi, murafaa yoluyla reddedildi.

Savunma yapan bozuk TTK Genel Müdürü R.D. işin tenkis kanununa göre makul yapıldığını söyleyerek, “Bu aksiyon kazası meydana gelmeden önceki umumi müdürlükten alındım ve zor oldum. Bilirkişinin vermiş olduğu raporda, ‘Devlet tenkis kanununa göre münakasa edilmiştir.’ diyor. Buyurmak ki kanuna makul ihale yapılmıştır. TTK bir iktisadi ihtişam teşekkülüdür. Bu aynı anahtar teyit iştir. Bu işle engin yakından alakası sıfır biriyim. Cürüm işlemiş olsaydım, her sene teftiş ediliyordum. Bu münakasa kavisli olsaydı, raporlarda bu şekilde belirtilmezdi. TTK bir nice işi müteahhide yaptırmıştır.” ifadelerini kullandı.

Beraatini kâm fail maznun, “İhalenin verildiği tarihte genel müdürdüm, ihale heyetinde vardım. Anahtar teslimi işlerde iş güvenliği tedbirlerini kabul etmek, işi yapacak olan firmaya aittir. TTK gerektiği antlaşma bakı yapabilir, filhakika bu hisse senedi yerine gidip denetlediği da olmuştur.” dedi.

Aileler yerine defans işleyen avukat Tasavvur Kemal Devir, sanığa, “TTK, ekipmanının kullanılmasına şüphesiz cevaz verdi? Sözleşmeye göre hareket güvenliği elemanının firma vasıtasıyla atanması gerekiyor. Illet müdahale etmediniz?” sorularını yöneltti.

Devir’ün, antrparantez müteahhit firmanın maharet nezaretçisinin olmadığını, bunun üstüne TTK bina teftiş elemanının atandığını belirtmesi üzerine maznun, şunları kaydetti:

“TTK’nin ekipmanını vira etmek bahis konusu değildir. Hurdaya ayırdığımız iki kıta Çin malı galeri el makinesi vardı. İşi kayran firma, ‘Bunları tamirat ettirip kullanabilir miyim?’ dedi. Kendisine ‘Tamam’ denildi. Firmaya bunları kullandığı sürece kira gerçekleşme ettirildi. Onarım edilip kullanılacak ayla getirildikten sonradan kullanılır. Filvaki bu ekipmanların kullanımı için o tarihte tam personelimiz yoktu. Gurur makinelerini kiraya üstelik verebilir. Müteahhidin çalıştırmasından doğan maslahat yoktur. Kazayla dahi bu makinenin bağlantısı yoktur. Aradan 10 yıl geçti. Orada beceri nezaretçi atandığına bakarak bu ayıp giderilmiştir. Nedeniyle bile işin durdurulmasına üstelik lazım yoktur.

Bir kere tığ boydak Kozlu’dahi değil, Karadon, Üzülmez ve Armutçuk’ta aynı ihaleleri yaptık. Bunun nedeni ehliyetli elemanımızın olmayışı. Yüklenici tarafından bu işler yapılmıştır. Madencilik üstüne tek tecrübesi olmayan firmanın, işler yaptığı konuşuluyor. İnşaat ve madencilik firmasıdır. Yapılan aksiyon tünel açmadır. Madenci ve inşaatçıların yanında işidir. Yaptığımız hisse senedi galeri tünel açmadır. Biz bu işleri vermemiş olsaydık şu anda TTK diye ayrımsız çekicilik olmayacaktı. Bütün say alanları bitmişti, tığ çalışma alanları açtırdık. Benim umum müdürlük yaptığım dönemde tek olumsuzluk olmamıştır.”

Duruşma heyeti, sanıkların henüz önce savunmaları bağlanmış yerine alındığından ahir duruşmalar için vareste tutulmasına karar vererek duruşmayı 7 Gücük Ay 2023’e erteledi.

Zonguldak 3. Okkalı Ukubet Mahkemesince akseptans edilen iddianamede, 6 maznun için “taksirle nagehan fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına illet olma” suçundan 2 yıldan onbeşer yıla büyüklüğünde, “görevi kötüye kullanma” suçundan ise 3 aydan birer yıla kadar mapushane cezası isteniyor.

“Çabamız sürecek”

Avukat Tarih, mahkeme sonrası gazetecilere, bilirkişi heyetinin, “TTK’nin birincil işi galeri laden işi, uzmanlığı bu.” şeklinde aynı tespitinin olduğunu aktararak, bu konuda uzman sıfır ve ekipmanı sıfır aynı firmaya galeri sürme işi verdikleri üzere sözleşmenin yapıldığı tarihteki TTK Umumi Heyet Başkanı ve üyelerine kusur atfedildiğini söyledi.

Çağ, 2014’te Kanunuesasi Mahkemesine bireysel başvuruda bulunduklarını belirterek, “Bugünkü anlık açısından söyleyebileceğimiz enteresan şeyler var. Bunlardan biri şu; mahkeme yaraştırma kararı tutup tek bizlere duyurmadan parçalanmamış sanıklar amacıyla istek yazmış, Ankara ve İstanbul illerine. TTK yöneticisi 5 sanık talimatla dinlenilmiş fakat bizim kanuni delillere algı ve sanıklara istifham sorma, delilleri ortaya tart çabalarımızı engellediler. Buna ilgili itirazda bulunduk.” değerlendirmesini yaptı.

Bir ayrıksı hususun de gayrı sanıkların bizzat murafaa nezdinde dinlenilmesi, taleplerinin mahkemece reddedilmesi olduğunu aktaran Gündüz, “Sorular soracağımız talebimize müteveccih kendisine de ‘Sorularınızı bildirirsiniz, yine sorarız.’ kadar esbabımucibe uyduruldu amma akla yatkın olan bu değildi. Bizim çabamız sürecek.” dedi.

Maden kazasında hayatını kaybeden işçilerden Aşure Ayı Yapıcı’nın kız kardeşi Hırslı Güllabi bile davanın sonuna kadar takipçisi olacaklarını kaydetti.

Güllabi, tedarik alınmadığını savunarak, “Belki ölmeyeceklerdi, belki o tedbirler alınsaydı hayatta kalacaklardı. Benim 16 yaşındaki yeğenim belki babasız kalmayacaktı.” ifadesini kullandı.

Süreç

TTK Kozlu Tekebbür Müdürlüğüne mecbur beyaz zehir ocağında, 7 Ev 2013’te hususi firmanın galeri açma işini yürüttüğü eksi 630 kotunda bataklık gazı püskürmesi sonucu 8 işçi yaşamını yitirmiş, Zonguldak Cumhuriyet Altını Başsavcılığınca hazırlanan iddianamede, 10 sanık için “taksirle apansızın çokça kişinin ölümüne ve yaralanmasına hastalık olma” suçundan 2 yıldan 15 yıla kadar mahbes cezası istenmişti.

Zonguldak 1. Ciddi Ceza Mahkemesi heyeti, 15 April 2019’daki duruşmada, tutuksuz sanıklardan alt çalıştıran şirketin 2 yöneticisi ile proje sorumlusunun, olayın meydana gelmesinde birincil detone oldukları gerekçesiyle 8 sene dörder ay hapisle cezalandırılmasını kararlaştırmıştı.

Heyet ayrıca, tutuklanmadan sanıklardan 2 müessese yöneticisine birlikte teftiş görevlerini yerine getirmedikleri için ikincil detone oldukları gerekçesiyle 3 sene 4 ay mahbes cezası vermişti. Bu cezaları servet cezasına çeviren heyet, tutuklanmadan 5 sanığın ise beraatini kararlaştırmıştı.

Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığı, dönemin TTK Genel Müdürü ve Umumi Heyet Başkanı ile gelgel yöneticisi 5 hayat karşı istenilen anket izninin reddedilmesi konusunda Ankara Havza İdare Mahkemesine itirazda bulunmuş, itirazın kabul edilmemesi konusunda birlikte Kanunuesasi Mahkemesine ferdî başvuru yapılmıştı.

Başvuruyu kabul fail Temel Mahkemesi, dosyanın gönderildiği Ankara Bölge İdare Mahkemesinin soruşturma izni verilmemesine ilişkin itiraza konu kararının kaldırılmasına hükmetmiş, 6 sanık karşı hazırlanan iddianame, Zonguldak 3. Okkalı Ukubet Mahkemesince kabul edilmişti.