Dünyanın gözbebeği olmaya namzet antik şehir, bir lahzada fesih ediliyor

Bitlis’in hafi tarihine mum markajcı Tatvan Antik Kenti, asırlardır bölüm yüzüne çıkarılmayı bekliyor

Bitlis Aziz Üniversitesi Bilgelik Edebiyat Fakültesi Sıra Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Demirtaş:

” Türkiye’nin ve dünyanın gözbebeği olmaya adaydır”

BİTLİS – Bitlis’in hafi tarihine çerağ tutan ve dünyanın gözbebeği olmaya aday Tatvan Antika Kenti, asırlardır ahit yüzüne çıkarılmayı bekliyor.

Tatvan ilçesinde bulunan ve ince yıllar Urartu Krallığına karı sahipliği yaparak 3 bin yıllık geçmişe cemaat olduğu söylenilen Tatvan Antik Kenti, yerey altında gömülü kalarak asırlardır çevrim yüzüne çıkarılmayı bekliyor. Van Gölü kıyısında kayran düzlük binlerce almanak antika şehir, 1986 yılında Ekin ve Turizm Bakanlığı tarafından tescil edilerek birinci derecede arkeolojik sit alanı zar edildi. Sit alanı car edilmesinin arkası sıra korunamayan ve dönme geçtikçe kayıp riski ile yüz yüze mütezayit antika site, bilimsel kazılar ile toprak altından çıkarılıp turizme kazandırılması bekleniyor.

Tatvan Antika Kent’teki kâh yapılarda kazı bilimsel buluntular, taşları oyulmuş yapılar, binalar, geometrik şekiller ve haddinden fazla sayıda el işi bulunuyor. Çok bir iki hayat vasıtasıyla bildik Tatvan Antik Kenti, Bitlis’in yolculuk ve turizm rehberinde da düzlük almıyor. Defineciler tarafından birlikte nakız edilen ve teferruatlı bir süredir bakılmamış olan antika kentin evinsiz ise şimdilerde canevi burkuyor.

Bitlis Aziz Üniversitesi Olgun Literatür Fakültesi Devir Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Demirtaş, Tatvan Antik Kenti’nin Tatvan- Yabani Armut yolu üzerinde büyük bire bir mekan olduğunu söyleyerek, devir yüzüne çıkarılması gerektiğini söyledi. Bölgenin bir numara derecede kazı bilimsel ve tabii sit alanı olduğuna dikkat calip Demirtaş, “Şu anda ‘Çöplük’ adına adlandırılıp kumbaşı yerine kullanılıyor. Burada toprağın altında tıpkı kent var. 1986 yılında antika site kendisine tescillenmiş durumda. Birinci derecede arkeolojik ve natürel sit alanıdır. Yani normalde koruma altında olması gerekiyor. Amma başka hep tarihi alanlar kadar bura dahi yeterince korunmuyor. Ne döneme ilgilendiren olduğuyla ilgili stabil bir özdek söylememiz tahakküm. Amma anlaşılan Urartu dönemi mümkün. Urartu dönemi olması halinde takriben 3 bin almanak ayrımsız kent ergin oluyor” dedi.

“Türkiye’deki dar antik kentlerden aynı tanesi Tatvan’de”

İnsanlar Tatvan’de antika şehir olup olmadığını de bilmediklerini tamlayan Demirtaş, “Aynı vuzuh bunun statüsünü değiştirdiler. Yani sit alanı olmaktan çıkardılar ve birinci derecede arkeolojik sit alanı özelliğini kaldırdılar. Tığ imza kampanyası başlattık. Baştan kurul toplandı. Bu alanın bir numara derecede arkeolojik ve tabii sit alanı olduğunu bir öğün daha tescil etti. Ama deminden bütün bunlar yetmez. Yani tıpkı alanın sit alanı yerine ilan edilmesi, maalesef onu korumasına yetmiyor. Ihtimal da insanları bu alana engel açmak üzere birlikte kışkırtıyor benzer. Çünkü yetkililer burada gereken tedbirleri almıyorlar” diye niteleyerek konuştu.

“Türkiye’nin ve dünyanın gözbebeği olmaya adaydır”

Tatvan Antik Kenti’nin takkadak Tatvan’ın ve Bitlis’in değil, Türkiye’nin geleceği olduğunu belirten Demirtaş, “Toprağın altında ve orada kazı bilimsel buluntular, taşları oyulmuş yapılar, binalar ve bir nice geometrik şekiller var. Yani koca yapısı bir nice ilke var orada. Elbette kim yeterince korunmadığı amacıyla çabukça nakız ediliyor. Şimdi bu tahribatın önüne koymak üzere bizlerin yapabileceği öz bunu söylemektir. Yıllardır söylüyoruz. Düşünün yıllardır bu görsel medyada, yazılmış basında defaatle artık. Belgesel çektik, yayınlandı. Yıllardır verdiğimiz mücadelenin sonucu maatteessüf bire bir ilmî kazıya dönüşmedi. Şu anda bilimsel kazılarla oranın kazılması gerekiyor. Haddinden Fazla büyük bire bir projeyle. Ama şu esas büyüklüğünde bu kalburüstü olmadı. Siper altına alınmadığı için dahi tezelden yok oluyor maatteessüf. Buna aynı çıkar yol bulunması geçişsiz. Türkiye’nin ve dünyanın gözbebeği olmaya adaydır. Henüz önceki yüz kere söylediğim kadar yetkililere bir sefer daha ricada bulunuyorum. Zat görevinizi yapmadığınız üzere tarihi alanlar, ülkemizin geleceği ve memleketimizin geleceği yok oluyor. Orada oturuyor olmanızın tıpkısı karşılığı olması lazım. Siz bakım için oradasınız. Lütfen bunu aksatmayın. Vebalini taşıyamazsınız. Cezasını ödeyemezsiniz” ifadelerini kullandı.

“Tanımadığımız için sevmiyoruz, sevemediğimiz amacıyla üstelik koruyamıyoruz”

İnsanlar Tatvan’bile bir antika kentin varlığını bilmediğini söyleyen Demirtaş, bilimsel kazılar ile turizme kazandırılacağını dile getirerek, “Öncelikle insanların orayı görmesi geçişsiz. Deminden tığ burada toprağın altında bire bir şehirden bahsediyoruz. Aynı antik kentten bahsediyoruz. Amma nedir işte? İnsanlar orada bir antika site olabileceğine belki vermiyorlar. Gidip yerinde inceleyenler görüyor. Oradaki yapıları görüyor. Toprağın altında ve gözle görülebilecek şekilde. Zaten bire bir bölümü yüzeydedir. Amma demin buradan anlattığımız devir orayı görmüyorlar. Biz tarihçiler, arkeologlar, musahabe tarihçileri anlaşılan oranda bu bilgiye vakıfız. Buranın siktirici tescil edildiği şekilde ayrımsız antik şehir olduğunu tığ biliyoruz. Ama insanlar bilmiyor. Demincek seçkin antlaşma söylediğim benzeri sloganik benzeri özdek var. Tanımıyoruz. Tanımadığınız üzere sevmiyoruz, sevemiyoruz, sevmediğimiz üzere dahi koruyamıyoruz. Yani ilk tanımak, bilahare gevşemek, sonradan yüklenmek kabil ağıl gelebilir. Onun için burayı ferah bire bir şekilde ifham etmek lazım. Bizim anlatmalarımız emretmek kim korunmasına yetmiyor. Bunu biraz elan ileriye örtmek lazım ölçü diye düşünüyorum, inşallah benzeri işe avantaj” şeklinde konuştu.