Konya’birlikte uydu vericisiyle 3 yıldır izlem edilen “Yörük” adlı bozkır kartalı, tıpkısı haftada Orta Afrika ülkesi Çad’a ulaştı.
Tarım ve Orman Bakanlığı Natür Dulda ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Ofis Başkanlığı Tarım ve Orman Uzmanı Dr. Burak Tatar, AA muhabirine, ” Türkiye’deki Nesli Ateş Altındaki Türler İçin Eylem Planlarının Hazırlanması, Uygulanması ve İzlenmesi Projesi”nin Yer, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Umumi Müdürlüğü koordinasyonunda, Natür Koruma ve Milli Parklar Umumi Müdürlüğü yoluyla yürütüldüğünü söyledi.
Melez hayatı biyoloğu Tatar, 2020’den bu yana sürdürülen projenin koruyucu yöneticiliğini üstlendiğini belirterek, çalışmanın tabiat koruma açısından çok heybetli olduğunu vurguladı.
8 türde 50’nin üzerinde kuş strateji ediliyor
Proje kapsamında nesli felaket altında olan türlerle ilgilendiren çalışmaya başladıklarını anlatan Tatar, şunları söyledi:
“Tepeli Tarla Kuşu kaşıkçı kuşu, şah kartalı, uzun hayvan kartalı, step kartalı, turna, leylek, kızıl şahin ve karaca ihtiyar gibi türlere donör takıyoruz. Son 6-7 yıldır bu türleri vericilerle strateji edip, yaşam alanlarını belirliyoruz. ‘Nereler korunursa bu popülasyonları koruyabiliriz?’ bunu çıkartmaya çalışıyoruz. Göç eden türler üzere göç yollarını ve konakladıkları alanları belirliyoruz. Verici taktığımız 8 türde 50’nin üzerinde bireyi izlem ediyoruz. Sunma uzun süreli strateji ettiğimiz kuş turna. Tıpkı turnayı 6 sene takip ettik. Genişlik uzun vuzuh hatim edeni step kartalı. Bozkır kartalları, Ölçülü Afrika’ya, Çad, Etiyopya ve Kamerun’a barhana ediyor.”
İzledikleri kartal kuluçkada 3 bala çıkardı
Donör takılması amacıyla kuşun çocuk olması gerektiğine dikkati calip Tatar, “Kullanılmamış yumurtadan eski biraz haftalık aynı bireyi aldık. Donör taktık ve bunu 3 yıl süresince izlem ettik. Üç yıl boyunca bu birey Çad’a gitti geldi. Temas kış süresince yine aynı bölgeye gitti geldi. Üçüncü sene böylelikle verici taktığımız alanın hak yuvasını yaptı. Hayvanın yuvasını mülakat ettik ve baktık kim kuluçkaya yatmış. Buradan da 3 çocuk daha çok. Bu yavrulardan üstelik ikisine donör takmıştık amma maatteessüf yavruları haddinden fazla yaşamadı.” diyerek konuştu.
Saatte 60 kilometre hızda, 2 bin metre yüksekte uçmuş
“Yörük” adını verdikleri ve 3 yıl boyunca izledikleri step kartalının Konya’dan Afrika’ya barhana güzergahını usa vurma strateji ettiklerini anlatan Tatar, şunları kaydetti:
“Konya’dan çıktıktan sonradan Karaman, Adana ve Hatay Belen Boğazı’ndan aşağıya iniyor. Suriye, Lübnan, İsrail ve Mısır’a geldikten bilahare bile daha güneye doğru yönelerek Sudan ve Çad taraflarına gidiyor. Dönüşü birlikte bir rota üzerinden sağlıyor. Yılda tıpkı gidiş-dolaşma oluyor. Güzün güneye barhana ediyorlar, mart-nisan civarında dahi esasen geliyor. Yaptığımız tespitlerde 50-60 kilometre hemencek gidebildiğini gördük. Bu yolculuğu genellikle aynı hafta sürüyor diyebiliriz. Sadece karaların üzerinde oluşan sıcak hava akımları vardır. Böyle termal gelgel akımlarını yakalayınca kuş, döne döne yükselir. Tahminî 2 kilometre yüksekliğe çıktıktan sonra kendini bırakır ve hiç kanat çırpmaksızın kestirmece 50-60 kilometre gidebilir. Yörük’ü, şu anda Çad taraflarında, takip etmeye bitmeme ediyoruz.”
Tatar, göçün temelinde nevale bulma ihtiyacının olduğunu, şita şartlarının beslenme üzerine negatif etkisinden çevre hayvanların akla yatkın ortamlara gittiğini sözlerine ekledi.
